با آغاز سال جدید، نیاز صنایع مختلف به تجهیزات حیاتی مانند کمپرسور باد رو به افزایش است. این دستگاه‌های پیچیده که در صنایع گوناگونی از جمله خودروسازی، پزشکی و حتی مصارف خانگی کاربرد دارند، نقش کلیدی در تأمین هوای فشرده ایفا می‌کنند. با گسترش فعالیت‌های صنعتی و نیاز به هوای فشرده با کیفیت بالا در کاربردهای حساس مانند صنایع غذایی و پزشکی، تقاضا برای انواع خاصی از این تجهیزات، از جمله کمپرسور اسکرو بدون روغن، فزونی یافته است.

کمپرسورها اساساً با مکش هوا از محیط و فشرده‌سازی آن در یک محفظه، انرژی مکانیکی را به انرژی پتانسیل هوای فشرده تبدیل کرده و در مخازن ذخیره می‌کنند تا در زمان نیاز مورد استفاده قرار گیرد. در صنعت، سه نوع اصلی کمپرسور باد رایج هستند: کمپرسور پیستونی، کمپرسور اسکرو(https://farafanhava.com/) و کمپرسور فشار قوی. کمپرسورهای پیستونی و اسکرو از نوع کمپرسورهای جابجایی مثبت هستند. حدود ۷۰ تا ۸۰ درصد کمپرسورهای مورد استفاده در صنعت، کمپرسورهای اسکرو هستند، در حالی که برای صنایع کوچک عمدتاً از کمپرسورهای پیستونی استفاده می‌شود.

کمپرسورهای پیستونی

کمپرسورهای پیستونی یکی از پرکاربردترین انواع کمپرسور هستند که برای تولید هوای فشرده در حجم‌های کم تا متوسط مورد استفاده قرار می‌گیرند. این کمپرسورها با حرکت رفت و برگشتی یک یا چند پیستون در داخل سیلندر، هوا را فشرده می‌کنند. کمپرسورهای پیستونی در اندازه‌های کوچک (۲۵ و ۵۰ لیتری) برای صنایع خدماتی مانند ساخت دکوراسیون یا رویه کوبی مبلمان کوچک کاربرد دارند. مدل‌های با ظرفیت بیشتر از ۲۵۰ لیتر (شامل ۲۵۰، ۳۵۰، ۵۰۰، ۷۵۰ و ۱۰۰۰ لیتری) ظرفیت‌های صنعتی محسوب می‌شوند و معمولاً در کارگاه‌ها استفاده می‌شوند. هرچه مصرف هوای فشرده بیشتر باشد، نیاز به کمپرسور با حجم مخزن بزرگتر است. حداکثر فشار تولیدی این کمپرسورها معمولاً بین ۸ تا ۱۰ بار است. فشار باد لازم برای اکثر کارهای پنوماتیکی مانند جک‌های بادی و شیرهای بادی معمولاً ۶ بار است. کمپرسورهای پیستونی معمولاً در دو نوع معمولی (صدای بیشتر و دوام بالاتر) و سایلنت یا اویل فری (صدای کمتر برای محیط‌های حساس، نیاز به نگهداری دقیق‌تر) عرضه می‌شوند. در ایران، کمپرسورهای پیستونی معمولاً توسط شرکت‌های داخلی مونتاژ می‌شوند و سیلندر آن‌ها ممکن است ساخت چین یا ایتالیا باشد. سیلندرهای ایتالیایی کیفیت بالاتری دارند اما تشخیص اصل یا تقلبی بودن آن‌ها دشوار است. هواسازهای چینی نیز رایج هستند و تعادل خوبی بین قیمت و کیفیت ایجاد کرده‌اند.

کمپرسورهای اسکرو

کمپرسورهای اسکرو گزینه‌ای پیشرفته و قدرتمند برای تولید هوای فشرده در حجم‌های بالا و کاربردهای صنعتی سنگین هستند. زمانی که مصرف هوای فشرده در کارخانه بیش از ۱۰۰۰ لیتر در دقیقه می‌شود، از این نوع کمپرسور استفاده می‌گردد. فرآیند فشرده‌سازی در کمپرسور اسکرو بر اثر چرخش دو روتور مارپیچی و عبور هوا از میان آن‌ها صورت می‌گیرد. این کمپرسورها به دلیل عملکرد مداوم، بازدهی بالا و صدای کمتر نسبت به کمپرسورهای پیستونی معمولی، برای صنایع بزرگ و کاربردهایی که به بیش از ۱۰۰۰ لیتر در دقیقه هوای فشرده نیاز دارند، ایده‌آل هستند. فشار تولیدی کمپرسور اسکرو معمولاً بین ۸ تا ۱۰ بار است. کمپرسورهای اسکرو به دلیل ساختار گردش روغن و سیستم خنک‌کننده می‌توانند به صورت مداوم روشن باشند. قطعات اصلی کمپرسور اسکرو شامل واحد هواساز (Air End)، الکتروموتور، رادیاتور، شیر ورود هوا (آنلودر)، مخزن جداکننده روغن از هوا، فیلترها، تابلو برق و سیستم کنترل PLC است. کمپرسورهای اسکرو هوادهی بسیار زیادی دارند و در کوچکترین مدل می‌توانند به راحتی ۱۰۰۰ لیتر معادل ۱ متر مکعب هوا را فشرده کنند. هزینه‌های نگهداری و تعمیرات کمپرسور اسکرو پایین است، اما هزینه راه‌اندازی اولیه و تجهیزات جانبی آن بالاتر است.

یکی از دلایل افزایش نیاز بازار در سال جدید، تنوع کاربردهای هوای فشرده در صنایع مختلف است. از تأمین نیروی ابزارهای پنوماتیکی مانند آچار بادی و پیستوله‌های رنگ‌پاشی در کارگاه‌ها و صنایع کوچک تا کاربردهای وسیع‌تر در معادن، صنایع غذایی (برای بسته‌بندی و انتقال مواد)، صنایع نساجی، برش لیزری، تولید بطری‌های PET و حتی در مراکز بهداشتی و درمانی. در صنایعی مانند صنایع غذایی و پزشکی که نیاز به هوای کاملاً تمیز و بدون روغن دارند، استفاده از کمپرسورهای بدون روغن (شامل انواع پیستونی سایلنت و اسکرو بدون روغن) ضروری است. این کمپرسورها گران‌تر از مدل‌های روغنی هستند، اما خطر آلودگی محصول نهایی را به شدت کاهش می‌دهند. کمپرسورهای اسکرو بدون روغن به دلیل توانایی کارکرد مداوم و حجم هوادهی بالا، گزینه مناسبی برای خطوط تولید پیوسته در این صنایع هستند.

در کنار کمپرسورها، تجهیزات جانبی مانند رطوبت‌گیر یا درایر (شامل درایر تبریدی و درایر جذبی) نیز اهمیت حیاتی دارند، به ویژه در کاربردهایی که رطوبت در هوای فشرده می‌تواند به کیفیت محصول نهایی آسیب برساند، مانند تولید پودر قهوه. درایر جذبی می‌تواند رطوبت را تا ۹۹.۹۹% حذف کند و برای صنایع مواد غذایی بسیار مناسب است، در حالی که درایر تبریدی حدود ۸۵% رطوبت را حذف می‌کند.

شرکت‌های مختلفی مانند ایران کمپرسور، کمپرسورسازان، کمپرسور حسنی و کمپرسور کوشا در زمینه تولید، فروش و خدمات پس از فروش انواع کمپرسور باد در ایران فعالیت می‌کنند. آن‌ها محصولات متنوعی از کمپرسورهای پیستونی و اسکرو در ظرفیت‌های مختلف ارائه می‌دهند و خدمات مانند گارانتی و پشتیبانی را نیز فراهم می‌کنند.

انتخاب کمپرسور مناسب به عواملی مانند مقدار فشار و حجم هوای مورد نیاز، نوع کاربرد (مداوم یا متناوب)، شرایط محیطی و بودجه بستگی دارد. با توجه به رشد صنایع و نیازهای تخصصی‌تر به هوای فشرده پاک و با فشار بالا در کاربردهای مداوم، انتظار می‌رود تقاضا برای کمپرسورهای اسکرو، به خصوص مدل‌های بدون روغن، در سال جدید افزایش یابد.